Proza tego typu dość mechanicznie kopiuje klasyczne wątki podróżniczo-awanturnicze, naśladuje schemat westernu czy powieści indiańskiej lub powiela wzór sienkiewiczowskiej powieści przygód. Taki charakter mają m.in. utwory E. Bogdanowicza (»Sępie gniazdo«, 1922; »Błękitna pantera«, 1922), A. Janowskiego (»Maciuś Pędrak wśród Indian«, 1921; »Jędrek-Mędrek w Honolulu«, 1920; »Marysia w Japonii«, 1923), M. Zagórowskiego (»W puszczy Teksasu«, 1922). Wprowadzenie aktualiów (los Polaka na obczyźnie, wojenne perypetie dzieci polskich, życie polskich kolonistów w Brazylii) pozwoliło nieco odświeżyć tematycznie powieść, a nawet niekiedy rozszerzyć jej horyzonty poznawcze i kształcące. Treści wychowawcze przekazywał przede wszystkim bohater, młody Polak-patriota, emocjonalnie związany z ojczyzną, odległą nieraz o tysiące kilometrów, dzielny, zaradny, rycerski, odpowiedzialny. Ten rodzaj powieści uprawiał F.A. Ossendowski (»Skarb wysp Andamańskich«, 1935), T. Dybczyński (»W poprzek Sybiru«, 1928), B. Pawłowicz (»Chłopiec z piniorowych lasów«, 1934), J. Giżycki (»Na Czarnym Lądzie«, 1935; »Na dalekim zachodzie«, 1936; »Janek i Samba«, 1938), K. Warchałowski (»Na krokodylim szlaku«, 1936), T. Perkitny (»Z setką złotych naokoło świata«, 1938), J. Makarczyk (»Przez morza i dżungle«, 1932).