Powieść tę warto spróbować odczytać na nowo; tak jak każda wybitna książka zmienia się ona w zależności od perspektywy, z jakiej się na nią spogląda. Jako wybitna książka tłumaczy się ona w różnych perspektywach i w rozmaitych czasach, stanowiąc wciąż nowe i fascynujące pytanie.
Kompozycja Krzyżowców, ich problematyka kierują nas ku sformułowaniu tego pytania. Tym przedmiotem będzie uniwersalizm: uniwersalizm w różnych znaczeniach, ale nade wszystko uniwersalizm religii katolickiej. Moment historyczny, temat wypraw krzyżowych, przenikanie się różnych światów i kultur, inspirowanych przez chrystianizm - wszystko to sprawia, iż pytanie postawione zostało w sposób trudny i wcale nie jest retoryczne. Odczytajmy je w całości powieści, we wszystkich jej warstwach, w jej mocy i słabości, w uwikłaniach literackich i ideowych. Każde dzieło literackie jest nie tylko pytaniem, ale jednocześnie niejednoznaczną odpowiedzią. Starajmy się krytycznie odczytać ową odpowiedź, bowiem krytyczne czytanie książek jest najlepszym hołdem, jaki możemy złożyć ich autorom.
[Jacek Łukasiewicz; Tygodnik Powszechny, 1968]